نظامنامه اخلاق حرفه ای روانشناسی + دانلود متن کامل مقاله

نخستین و مهم ترین وظیفه اخلاق حرفه ای، رشد و توسعه قوانینی مبتنی بر اخلاق در شغل موردنظر است. در اخلاق حرفه ای مشاوره و روانشناسی، قوانین اخلاق حرفه ای به وسیله نظام نامه های اخلاقی و حرفه ای به اعضای نهادها یا انجمن های مربوطه ابلاغ می شود.
    بنابراین اعضای تخصصی این انجمن ها ملزم به رعایت نظام نامه های اخلاقی و حرفه ای در حرفه خود هستند. نظام نامه اخلاقی عبارت است از مجموعه مدونی از معیارها یا استانداردهای اخلاقی برای متخصصانی كه مسئولیت بهداشت روانی افراد را به عهده دارند. مهم ترین وظیفه متخصصان بهداشت روانی، بالابردن سطح سلامت مراجعان است. نظام نامه های اخلاقی برای انسجام این روند و حمایت از متخصصان به وجود آمده اند.»
  به دنبال تأسیس سازمان نظام روانشناسی و مشاوره (به ریاست دكتر غلامعلی افروز)، دكتر حسینیان فعالیت های گسترده ای را روی طرح نظامنامه اخلاقی مشاوران و روانشناسان ایران آغاز كرد و این نخستین نظامنامه اخلاقی است كه برای روانشناسان و مشاوران نوشته می شود. سال86 در مجلس شورای اسلامی لایحه ای تصویب شد مبنی بر آن كه روانشناسان و مشاوران می توانند نظامنامه و چارچوب استاندارد و مهر داشته باشند. حسینیان به همراه گروهی از همكاران خود در این عرصه شروع به تنظیم استانداردهای لازم و نگارش نظامنامه اخلاقی كردند كه این موارد در كتاب مورد نظر به چاپ رسیده است. به عقیده مؤلف كتاب، «از ویژگی های یك حرفه آن است كه دارای اصول و قوانینی است كه متخصصان می پذیرند به عنوان شرط عضویت از آن پیروی كنند. این اصول در واقع ارزش های شغلی یك حرفه را نشان می دهند. قوانین حرفه ای برای این ایجاد می شوند كه رفتاری بی طرفانه، شایسته و همراه با مسئولیت پذیری و تعهد در انسان ایجاد شود و افراد در هنگام تصمیم گیری های اخلاقی، چارچوبی برای تصمیم گیری مناسب داشته باشند. اتخاذ تصمیمات اخلاقی در شرایطی كه میان تعهدات و مسئولیت ها تعارض وجود دارد، كار آسانی نیست.»

    حسینیان كه با شور و علاقه عجیب و فراوانی درباره دستاورد تلاش ها و تحقیقاتش در این رابطه سخن می گوید، با اشاره به این كتاب، اصرار دارد بیش از آن كه درباره خودش و زندگی خصوصی اش بپرسیم و بنویسیم به معرفی فعالیت ها و آثارش بپردازیم. وی می گوید: «ممكن است در حال حاضر بسیاری از روانشناسان و مشاوران ما در ایران، مشاور و روانشناس واقعی نباشند. شخصی جغرافیا خوانده ولی به خودش اجازه می دهد كار مشاور یا روانشناس را انجام دهد! در این كتاب یكسری ملاك ها مشخص شده كه به طور مثال ، در این حرفه باید چه مدركی داشته باشند یا باید چه دوره هایی را- حتماً- برای كارآموزی گذرانده باشند، زیرا آموزش مشاور باید طبق برنامه ریزی خاصی باشد، هر آموزشی نمی تواند آموزش مشاور باشد، مشاور باید به مسائل روز و تفاوت های فردی توجه كند. از طرفی در كشور ما هیچ نظارتی بر كار مشاور نیست. اما در خارج از كشور، كار مشاور یا روانشناس زیر نظر قرار می گیرد. نبود نظارت یكی از ضعف های مهم و عمده ماست و از این روست كه می گویم اخلاق در مشاوره در ایران كار جدیدی است و برای نخستین بار مطرح شده. ما می گوییم مشاور و روانشناس مان باید صلاحیت داشته و بر كارش نظارت باشد، باید آموزش متناسب دیده باشد. یعنی كسی كه ۲۵ سال پیش آموزش دیده چطور الآن هم اجازه مشاوره دارد؟ آموزش باید به روز باشد.»
    حسینیان در كتاب اخلاق در مشاوره و روانشناسی، منشور اخلاقی روانشناسان و مشاوران را كه به نوعی سوگند نامه سازمان نظام روانشناسی و مشاوره محسوب می شود در ۷ بند ارائه كرده است.
    در معرفی سیمین حسینیان می توان ساده و مختصر نوشت پدرش یك حسابدار خبره و مسلط به زبان عربی وانگلیسی بود و مادرش علاقه مند به كتاب و مطالعه. پدر و مادر هر دو از اصلی ترین مشوقان فرزندان در تحصیل علم و دانش بودند. حسینیان پس از پایان دوره دبیرستان بی درنگ در كنكور سراسری رشته علوم تربیتی دانشگاه تهران پذیرفته شد و پس از گرفتن مدرك كارشناسی با پذیرش از سوی بهترین دانشگاه های كالیفرنیا و لس آنجلس (UCLA) راهی آمریكا و موفق به دریافت مدرك كارشناسی ارشد و دكترا در رشته مشاوره شد. با ورود به وطن، در گروه روانشناسی دانشگاه الزهرا (س) مستقر شد و در طول خدمت افزون بر تدریس و پژوهش به كارهای اجرایی مختلفی همچون معاونت و مدیریت گروه آموزشی و پژوهشی دانشكده، مدیریت تحصیلات تكمیلی دانشگاه و... پرداخت و هم اكنون در مقام معاون پژوهشی دانشگاه مشغول به خدمت است.
      
    سیمین حسینیان علاوه بر فعالیت و تحقیقات گسترده اش در مسائل خانواده و كار در كلینیك، در رابطه با «فرسودگی شغلی» پژوهش های بسیاری داشته است. یكی دیگر از فعالیت های علمی وی تحقیق روی نظریه «هالند» [روانشناس و نظریه پرداز معاصر شغلی و حرفه ای] است كه علاوه بر تأیید در دیگر كشورهای جهان، در ایران نیز مورد تأیید قرار گرفته است. حسینیان حدود ۱۵ سال است روی این موضوع كار تحقیقاتی انجام داده كه كماكان ادامه دارد. برخی از این تحقیقات در آموزش و پرورش، دانشگاه ها و بازار كار انجام شده است.
    حسینیان با همكاری دكتر سیده منور یزدی در این زمینه كتاب «حرفه مناسب شما چیست» نوشته «جان. ال. هالند» را به فارسی برگردانده كه این اثر در زمینه تصمیم گیری شغلی نوشته شده است و پنجمین و آخرین تجدیدنظر هالند را در مورد نظریه حرفه و شخصیت توضیح می دهد. از منظر هالند، شخصیت فرد می تواند نقش مهمی در انتخاب شغل و به طور كلی در زندگی او داشته باشد.
    او ۶ تیپ شخصیتی و ۶ مدل محیطی را در نظریه خود به كار گرفته و افراد و محیط ها را با توجه به این الگوها طبقه بندی می كند. به اعتقاد مترجمان، این كتاب برای اشخاصی مناسب است كه قصد دارند شغل مناسب شان را انتخاب كنند یا افرادی كه از حرفه خود ناراضی اند و تصمیم به تغییر شغل گرفته اند. هم اكنون در مدارس و برخی سازمان ها از پرسشنامه شغلی این كتاب استفاده می شود و در حدود ۱۰ سال است كه آموزش و پرورش كشور برای انتخاب رشته تحصیلی دانش آموزان دبیرستانی از این پرسشنامه بهره می برد. زیرا، متأسفانه امروزه بسیاری از نوجوانان و جوانان كشور ما سرگردانند و بر سر چند راهی قرار گرفته اند، نه به توانایی های واقعی خود واقفند، نه اطلاعات كافی درباره مشاغل جامعه دارند و نه قادر به پیش بینی مشاغل مورد نیاز جامعه در زمان آینده هستند. سیمین حسینیان در مقدمه مقاله ای با عنوان «كاربرد پذیری نظریه تصمیم گیری شغلی هالند در مدارس، دانشگاه ها و بازار كار ایران، بررسی موانع و ارائه راهكارها» آورده است: «تصمیم گیری درباره انتخاب شغل و حرفه یكی از مهمترین و سرنوشت سازترین موضوع ها در زندگی هر فرد به حساب   می آید. امروزه پیچیدگی و دگرگونی دنیای كار، سرعت فزاینده رشد تكنولوژی، تقاضاهای روزافزون برای ورود به برخی مشاغل و نیاز به كسب دانش و مهارت ها با توجه به تفاوت های فردی، موجب بر هم خوردن تعادل آموزش و بازاركار شده و مشكلاتی را در چگونگی هدایت استعدادها، راهنمایی شغلی و تصمیم گیری حرفه ای به وجودآورده است.» شخصیت فردی حسینیان به گونه ای است كه انسان ها در مواجهه با او به سرعت و شدت احساس صمیمیت نسبت به او می كنند. شاید از این روست كه خود حسینیان نیز به انسان ها علاقه مند است و همیشه دوست دارد مشكلات آنها را شنیده و در صورت توان، كاری برایشان انجام دهد. او در مورد علم روانشناسی امروز و جایگاه آن نزد مردم ایران زمین می گوید : «امروزه مردم ما واقعاً به مشاور و روانشناس نیازمندند و تقریباً نسبت به سال هایی كه آنها را نمی شناختند و از مراجعه به آنها واهمه داشتند، مشاوران و روانشناسان را بیشتر می شناسند. تبلیغات خوبی روی این مسأله شده. منتهی لازم است مسأله اخلاق در مشاوره و روانشناسی و ضوابط و استانداردهای آن كمی روشن تر بیان و در واقع رعایت شود. یعنی فردی كه می آید روانشناس و مشاوره می شود، صلاحیت این كار را داشته باشد، دوره های كارآموزی و به روز كردن معلوماتش را گذرانده باشد و علمی - تخصصی كار كند و اگر به مطلبی آگاهی ندارد فرد را ارجاع دهد به منابع آگاه. خودش را ملزم نداند كه حتماً باید راجع به هر چیزی نظر بدهد یا هر كسی را درمان كند.» برای این معلم و استاد دلسوز آرزوی موفقیت روزافزون را داریم.

قانون تشكیل سازمان نظام روان شناسی و مشاوره جمهوری اسلامی ایران

قانون تشكیل سازمان نظام روان شناسی و مشاوره جمهوری اسلامی ایران در ماده 2، حمایت از حقوق مراجعان و حقوق صنفی روان شناسان و مشاوران را از جمله اهداف سازمان دانسته است . ماده 12 این قانون یكی از وظایف شورای مركزی را تشكیل هیات رسیدگی به تخلفات صنفی و حرفه ای شاغلان حرفه های روان شناسی و مشاوره برشمرده و در تبصره یك ماده 19 نیز یكی از تخلفاتی را كه موجب محكومیت اعضای سازمان می شود، تخلف از شئون حرفه ای و صنفی؛ به معنای عدول از اصول نظامنامه اخلاق حرفه ای روان شناسی و مشاوره قلمداد نموده است.
نظامنامه اخلاق حرفه ای سازمان نظام روان شناسی و مشاوره جمهوری اسلامی ایران با ارج نهادن به زمینه های فرهنگی، اجتماعی و با الهام از تعالیم دینی و با توجه به تنوع فرهنگ ها و گستردگی خدمات روان شناختی و مشاوره ای، و با در نظر گرفتن دست آوردهای علمی و تخصصی روان شناسان و مشاوران در ایران، جهان و به منظور تأ مین حقوق مراجعان و استفاده كنندگان از خدمات روان شناسی و مشاوره و  برای تأ مین حقوق روان شناسان و مشاوران، و حفظ شئون حرفه ای و منزلت اجتماعی ایشان تدوین شده است . هدف این نظام نامه، تعیین استانداردها و ضوابط اخلاقی برای فعالیت های حرفه ای روان شناسان و مشاوران ، تصریح حقوق مراجعان یا استفاده كنندگان از خدمات روان شناسی و مشاوره و متخصصان می باشد.

این نظامنامه شامل دو بخش به شرح زیر می باشد:
1- اصول عمومی اخلاق حرفه ای
2-استانداردها و ضوابط اخلاق حرف های

الف: اصول عمومی اخلاق حرف های
اصول عمومی شامل اصول كلی و ارزشهای فراگیر اخلاقی و انسانی است كه زیر بنای استاندارد ها و ضوابط اخلاق حرفه ای است و انتظار می رود روان شناسان و مشاوران در كلیه رفتارهای حرفه ای خود، همواره آن ها را مد نظر داشته و برای رعایت بهینه آن ها تمامی تلاش خود را به كار گیرند. اصول عمومی نظامنامه اخلاق حرفه ای سازمان نظام روانشناسی و مشاوره جمهوری اسلامی ایران عبارت است از:
1-اصل احترام به شأن و آزادی انسان و تكریم شخصیت مراجعان
2- اصل وظیفه شناسی و مسئولیت پذیری
3- اصل ارائه خدمات مؤثر و اجتناب از آسیب رسانی اجتماعی
4- اصل عدم تبعیض
5- اصل توجه به رفاه دیگران
6- اصل توجه به نظام ارزش های جامعه

ب:   استانداردها و ضوابط اخلاق حرفه ای

استانداردها و ضوابط اخلاق حرفه ای شامل مجموعه ای از مقررات و ضوابط ایجابی و سلبی است كه با تمركز بر شرایط خاص حرفه ای، روان شناسان و مشاوران را ملزم به انجام دادن رفتار یا رفتارهایی معین، و یا اجتناب از رفتار یا رفتارهایی خاص می سازد. این استانداردها عبارتند از:

1- صلاحیت

1-1-روان شناسان و مشاوران در حیطه هایی به ارایه خدمات حرفه ای، پژوهشی و آموزشی می پردازند كه صلاحیت لازم برای انجام دادن آن ها را احراز كرده اند.
2-1-روان شناسان و مشاوران برای معرفی خود فقط از مدارج تخصصی و مدارك علمی كه از دانشگا ههای معتبر دریافت كرده اند استفاده می كنند و حق استفاده از عناوینی را كه احراز نكرده اند، ندارند.
3-1-روان شناسان و مشاوران فقط رو ش های درمانی و مشاور ه ای را كه برای آن ها آموزش دیده و در آ ن ها تجربه پید ا كرده اند، به كار می گیرند و از به كار بستن روش هایی كه در آن ها تجربه ندارند، خودداری می كنند.
4-1- روان شناسان و مشاوران در جریان ارایه خدمات و تحقیقات، به نقش و تاثیر عوامل فرهنگی، قومی، نژادی، جنسیتی، دینی، مذهبی در چارچوبی كه با كار آن ها ارتباط پیدا می كند، توجه دارند.
5-1- روان شناسان و مشاوران همواره برای توسعه، روزآمد كردن صلاحیت و توانایی های حرفه ای خود تلاش می كنند.
6-1- روان شناسان و مشاوران هنگامی كه وظایفی را به عهده كارمندان، كارآموزان یا دستیاران آموزشی یا پژوهشی خود می سپارند و یا در مواردی كه از خدمات دیگران استفاده می كنند (مانند اجرا و تفسیر آزمون های شناختی)، باید اطمینان حاصل نمایند كه این افراد:
الف) از توانایی و تجربه لازم برای انجام آن كار برخوردارند.
ب) خدمات مورد نظر را به طور كامل و صحیح انجام می دهند.
7-1- روان شناسان و مشاوران از كار كردن در موقعیت ها یا زمینه هایی كه احتمال می دهند مشكلات شخصی آن ها در انجام وظایف شان خلل وارد می سازد، اجتناب می كنند.
8-1- روان شناسان و مشاوران خدماتی كه صلاحیت ارائه آن را ندارند، به همكاران واجد صلاحیت خود ارجاع می دهند.
9-1- روان شناسان و مشاوران در موقعیت های اضطراری و بحرانی، به كمك رسانی و ارایه خدمات روان شناختی مورد نیاز اقدام می كنند.

2-مسئولیت

1-2- روان شناسان و مشاوران باید تمامی تلاش خود را برای رعایت استانداردها و مقررات حرفه خود به كار گیرند و در قبال رفتار و گفتار خود قبول مسئولیت كنند .
2-2- روان شناسان و مشاوران در چارچوب قوانین و مقررات جاری كشور فعالیت می كنند. بر همین اساس لازم است با قوانین مرتبط با حوزه فعالیت خود آشنایی كامل داشته باشند.محمد کفاش روانشناس بالینی
3-2- روان شناسان و مشاوران وظیفه خود می دانند از هر گونه سوء استفاده از یافته های پژوهشی پرهیز كنند.
4-3- روان شناسان و مشاورا ن مسئولیت رفاه و بهزیستی مراجعان و تمامی افرادی كه از اقدام ها و تصمیم  های آن ها تأثیر می گیرند را در چارچوب خدمات درمانی و مشاوره ای بر عهده دارند، به حقوق افراد و گروه هایی كه با آن ها كار می كنند احترام می گذارند و تمام تلاش خود را در جهت حفظ منافع آن ها به كار می گیرند.
5-2- روان شناسان و مشاوران قبل از شروع درمان، اطلاعات لازم در ارتباط با مسایل مالی را در اختیار مراجعین قرار می دهند و توافق آگاهانه آنها  را به دست می آورند.
6-2- روان شناسان و مشاوران تنها اعتبار و پیامد كارهایی را كه خودشان انجام داده اند، می پذیرند.

3-روابط حرفه ای

1-3- روان شناسان و مشاوران از اعمال هرگونه بی عدالتی و تبعیض نسبت به مراجعان و دریافت كنندگان خدمات اجتناب می كنند.
2-3- روان شناسان و مشاوران از هرگونه مزاحمت های اخلاقی و رفتاری اجتناب می كنند و در صورت آگاهی از فعالیتهای   خلاف اخلاق دستیاران و همكاران خود، نسبت به جلوگیری آن از طریق مشورت یا تذكر دادن به آنان و در صورت لزوم از طریق اطلاع به هیأت های رسیدگی به تخلفات سازمان نظام روان شناسی و مشاوره اقدام می نمایند.
3-3- روان شناسان و مشاوران از ایجاد هرگونه ارتباط غیر حرفه ای با مراجعان خود و كاركنانی كه زیر نظر آنان فعالیت می كنند، اجتناب می نمایند.
4-3- روان شناسان و مشاوران از هرگونه آسیب رسانیدن به مراجعان، دانشجویان، كارآموزان، شركت كنندگان در پژوهش و كسانی كه با آنان كار می كنند، اجتناب می نمایند و برای به حداقل رسانیدن آسیب، در مواقعی كه غیرقابل پیش بینی یا غیرقابل اجتناب است، اقدام های لازم را معمول می دارند.
5-3- روان شناسان و مشاوران در مواقعی كه تعارضی بین منافع شخصی و ایفای نقش حرفه ای به وجود بیاید، از پذیرش نقش حرفه ای خود اجتناب نمی كنند.
6-3- روان شناسان و مشاوران از هرگونه سوء استفاده از روابط حرفه ای خود پرهیز می نمایند.
7-3- روان شناسان و مشاوران در مواقع ضروری یا در مواردی كه به لحاظ حرفه ای لازم باشد، به منظور تأمین خدمات متناسب و مؤ ثر برای مراجعان خود، با سایر متخصصان، مشورت و همكاری می كنند و در صورت نیاز، مراجعان خود را به آنان ارجاع می دهند.
8-3- روان شناسان و مشاوران برای اجرای پژوهش، سنجش، درمان، راهنمایی و مشاوره با اشخاص، با استفاده از زبانی كه برای آنان قابل درك باشد، توافق آگاهانه آنان را كسب می كنند.
9-3- در مواردی كه روان شناس و مشاور به علت وضعیت حاد روانی یا صغر سن مراجع نتواند رضایت آگاهانه وی را جلب نماید می بایست رضایت قیم قانونی یا ولی وی را با حفظ شأن و منزلت مراجع به دست آورد.
9-4- روان شناسان و مشاوران به منظور تكریم مراجعان خود در محاورات فیمابین، تشكیل پرونده و مكاتبات حرفه ای از به كار بردن واژه های بیماری، بیمار، مریض و مرض و نظایر آن اجتناب نموده و به جای آن از واژه های مراجع یا مراجعان استفاده  می نمایند.

4- رازداری

  1-4 روان شناسان و مشاوران برای محافظت از اطلاعات محرمانه به دست آمده در حوزه فعالیت های حرف های خود اقدام های احتیاطی لازم را به عمل می آورند.
-2-4 روان شناسان و مشاوران برای ارزیابی، تشخیص، درمان و پژوهش فقط به جمع آوری اطلاعات مورد نیاز می پردازند و از هرگونه دریافت اطلاعات اضافی اجتناب می كنند.
-3-4 روان شناسان و مشاوران در ثبت و گزارش اطلاعات به گونه ای عمل می كنند كه امكان سوء استفاده از آن وجود نداشته باشد.
-4-4 روان شناسان و مشاوران قبل از ضبط صوتی یا تصویری جلسات، از مراجعان یا نمایندگان قانونی آن ها رضایت نامه كتبی دریافت می كنند.
-5-4 روان شناسان و مشاوران صرفا در موارد زیر می توانند رازداری را نقض كنند:
-1-5-4 بنا به درخواست و رضایت مراجع یا قیم قانونی او، مشروط به اینكه افشای اطلاعات منافع مراجع را به خطر نیندازد.
-2-5-4 وجود خطر جانی برای مراجع یا دیگران
-3-5-4 اختلال مسری كشنده مانندHIV و ایدز
-4-5-4 در صورتی كه به وسیله قانون یا مراجع قانونی حكم شده باشد.
تبصره: در صورت نقض رازداری براساس موارد فوق، روان شناسان و مشاوران برای حفظ منافع مراجعان تمامی تلاش خود را به كار می بندند و افشای اطلاعات را در حداقل ممكن نگاه می دارند و حتی المقدور مراجع را در جریان افشای اطلاعات قرار می دهند.

5-سنجش، ارزیابی و تفسیر آزمون های روان شناختی
-1-5 روان شناسان و مشاوران از آزمون های روان شناختی معتبر استفاده می كنند.
-2-5 روان شناسان و مشاوران فقط آزمون هایی را به كار می برند كه قبلاً صلاحیت های لازم برای استفاده از آن ها را كسب كرده باشند.
-3-5 روان شناسان و مشاوران از آزمو ن ها ی روا نشناختی به صورت هدفمند و متناسب با نیاز و صرفا در چارچوب تشخیص، درمان، راهنمایی، مشاوره و تحقیق استفاده می كنند.
-4-5 روان شناسان و مشاوران اجازه نمی دهند كه آزمو ن های روان شناختی توسط افراد فاقد صلاحیت اجرا، نمره گذاری و تفسیر شود و یا از نتایج آزمون ها سوءاستفاده گردد.
-5-5 روان شناسان و مشاوران نتایج آزمون ها را فقط به درخواست كتبی مراجع، قیم قانونی و یا دادگاه، با رعایت منافع و مصلحت مراجع، در اختیار آن ها قرار می دهند، مگر در مواردی كه تشخیص دهند انجام این كار باعث آسیب به مراجع یا سوءاستفاده از نتایج آزمون ها شود.
-6-5 روان شناسان و مشاوران صرفاً در صورتی برای طراحی، تهیه، استاندارد نمودن و تعیین اعتبار و پایایی آزمون های روا نشناختی اقدام می نمایند كه از دانش و تخصص لازم برخوردار بوده، و با اصول علمی و روزآمد روان سنجی آشنا باشند.
-7-5 روان شناسان و مشاوران در تفسیر نتایج آزمو ن ها، اهداف ارزیابی و عوامل مختلف مرتبط با آن را ، كه ممكن است در قضاوت آزمو نگر و تفسیر نتایج آزمون تاثیرگذار باشد (از قبیل توانایی انجام آزمون، ویژگی های مراجع، موقعیت اجرای آزمون، تفاوت های زبانی و فرهنگی)، در نظر می گیرند.

6-مداخله های روان شناختی

-1-6 روان شناسان و مشاوران رضایت آگاهانه مراجع، یا قیم قانونی وی را قبل از هرگونه مداخله روان شناختی كسب می كنند.
-2-6 در مواردی كه روانشناس یا مشاور در دوره آموزش باشد، این موضوع را قبل از گرفتن رضایت آگاهانه به اطلاع مراجع می رساند.
-3-6 اگر روا نشناس یا مشاور بخواهد روشی را كه پشتوانه پژوهشی كافی ندارد، در مورد مراجع به كار ببرد، قبلا وی را در جریان روش مزبور قرار داده و موافقت كتبی او را جلب كند.
-4-6 روان شناسان و مشاوران پرونده مراجعان را به شكلی كاملا ایمن بایگانی نموده و كلیه سوابق پرونده را حداقل برای 5 سال بعد از خاتمه مداخله و در مورد كودكان و نوجوانان تا رسیدن به سن قانونی نگهداری می كنند.
-5-6 روان شناسان و مشاوران در روابطی كه با نقش حرفه ای آنان تعارض داشته باشد، وارد نمی شوند.
-6-6 روان شناسان و مشاوران از درگیر شدن در هر گونه رابطه جنسی با مراجعان خود اجتناب می كنند.
-7-6 روان شناسان و مشاوران با مراجعان خود ازدواج نمی كنند، مگر آن كه حداقل 2 سال از اتمام یا توقف مداخله حرفه ای آنان گذشته باشد.
-8-6 روان شناسان و مشاوران وقتی كه با زوج یا خانواده ای كار می كنند، به عنوان شاهد یكی از آنان برعلیه دیگری در دادگاه شهادت نمی دهند.
-9-6 روان شناسان و مشاوران حق الزحمه خدمات روا ن شناختی و مشاور ه ای خود را طبق تعرفه های سازمان نظام روان شناسی و مشاوره جمهوری اسلامی ایران دریافت می نمایند و از دریافت وجه دیگری از مراجعان اجتناب می كنند.

7- آموزش، كارورزی و نظارت

7-1-روان شناسان و مشاوران تنها برنامه های آموزشی، كارآموزی و كارورزی را بر عهده می گیرند كه دانش و تجربه لازم را برای اجرای آن ها داشته باشند.
-2-7 روان شناسان و مشاوران، دانشجویان، كارآموزان و كارورزان را از سرفصل، محتوی و فرایند برنامه آموزشی آگاه می كنند.
-3-7 محتوی و برنامه های آموزشی، كارآموزی و كارورزی كه توسط روان شناسان و مشاوران ارایه می شود، باید مرتبط، علمی، دقیق و به روز باشد.
-4-7 روان شناسان و مشاوران در برنامه های آموزشی، كارآموزی و كارورزی خود، اهداف، انتظارات، محتوی آموزشی و نحوه ارزشیابی برنامه را مشخص می كنند.
-5-7 روان شناسان و مشاوران بر نحوه اجرای كارورز ی هایی كه مسئولیت آن ها را بر عهده گرفته اند، نظارت كامل داشته و بازخوردهای لازم را به كارورزان ارائه می دهند.
-6-7 روان شناسان و مشاوران با ارزیابی مداوم، از قابلیت ها و محدودیت های شخصی و علمی كارآموزان و كارورزان آگاه می گردند و در صورتی كه محدودیت ها مانع تحقق اهداف كارآموزی و كارورزی باشد، در رفع آن اقدام می كنند.
-7-7 روان شناسان و مشاوران به دانشجویان، كارآموزان و كارورزان خود خدمات درمانی یا مشاوره ای ارایه نمی دهند و در صورت لز وم آنان را به متخصصان واجد شرایط ارجاع می دهند.
-8-7 روان شناسان و مشاوران دانشجویان، كارآموزان و كارورزان را به پیروی از اصول اخلاق حرفه ای روان شناسی و مشاوره ترغیب می نمایند.
-9-7 روان شناسان و مشاوران مرزهای اخلاقی، حرفه ای و اجتماعی را با دانشجویان، كارآموزان و كارورزان خود، مشخص و رعایت نموده و از هر نوع رابطه ای كه منجر به سوءاستفاده شود، اجتناب می كنند.
-10-7 روان شناسان و مشاوران در طول دوره آموزش و كارورزی، با حفظ حرمت دانشجویان، كارآموزان و كارورزان ، از ورود به حیطه های زندگی شخصی آنان خودداری می كنند.
-11-7 روان شناسان و مشاوران، كاركنان، كارمندان و بستگان نزدیك خود را به عنوان كارآموز و كارورز نمی پذیرند.
-12-7 روان شناسان و مشاوران در برنامه های آموزشی ، زمینه مناسب برای آشنایی و كسب تجربه دانشجو یان، كارآموزان و كارورزان را درباره دیدگاه ها و فنون مختلف روا نشناختی و مشاوره ای فراهم نموده و آن ها را به توسعه تجربه های علمی و عملی خود ترغیب می كنند.
-13-7 روان شناسان و مشاوران صرفا در چارچوب صلاحیت ها و توانایی های واقعی افراد و براساس شناخت شخصی خود نسبت به ارایه توصیه نامه های علمی برای آنان اقدام می كنند.

8-پژوهش و انتشار

-1-8 روان شناسان و مشاوران از منطبق بودن پژوهش خود با اصول علمی و اجرای درست آن اطمینان حاصل می كنند.
-2-8 روان شناسان و مشاوران در برنامه ریزی و اجرای پژوهشهای خود اطمینان حاصل می نمایند كه پروژه پژوهشی آنان با اصول اخلاق حرفه ای منطبق می باشد.
-3-8 در صورتی كه روان شناسان و مشاوران نسبت به انطباق طرح پژوهشی خود با اصول اخلاق حرفه ای تردید داشته باشند، قبل از اجرای طرح پژوهشی، آن را به تصویب كمیته اخلاق حرفه ای دانشگاه یا سازمان محل خدمت خود می رسانند. در صورتی كه كمیته اخلاقی در دانشگاه یا سازمان مذكور وجود نداشته باشد ، می توانند از كمیته اخلاق حرفه ای دیگر دانشگا هها و یا سازمان نظام روان شناسی و مشاوره استعلام كنند.
-4-8 روان شناسان و مشاوران می پذیرند كه شركت در هرگونه تحقیق  روان شناختی داوطلبانه بوده و عدم تمایل افراد به همكاری نباید هیچ گونه تبعات منفی برای آنان داشته باشد.
-5-8 روان شناسان و مشاوران قبل از انجام پژوهش، با استفاده از زبانی قابل فهم، رضایت آگاهانه شركت كنندگان در تحقیق یا قیم قانونی آنان را به صورت كتبی كسب می نمایند. رضایت آگاهانه شامل اطلاعات زیر می باشد:
8-5-1-داوطلبانه بودن شركت در تحقیق
-2-5-8 نوع فعالیتی كه شركت كنندگان باید انجام دهند
-3-5-8 توضیح منافع و خطرات احتمالی شركت در تحقیق
-4-5-8 حق انصراف شركت كنندگان از ادامه همكاری در هر زمان
-5-5-8 توضیح روشهای حفظ راز داری و محدودیت های احتمالی در این زمینه
-6-5-8 آدرس و شماره تلفن محقق و سازمان مجری تحقیق.
-6-8 روان شناسان و مشاوران فقط زمانی می توانند از پنهان كاری در پژوهش استفاده كنند كه اولا منافع تحقیق بیشتر از ضرر احتمالی آن باشد، و ثانیا انجام تحقیق به روش های دیگر امكان پذیر نباشد.
-7-8 روان شناسان و مشاوران صرفاً در مواردی كه پژوهش متضمن هیچ گونه استرس، درگیری و آسیب نباشد، می توانند از كسب توافق آگاهانه صرفنظر نمایند.
-8-8 روان شناسان و مشاوران نسبت به رفاه، آسایش و ایمنی آزمودنی ها و شركت کنندگان در تحقیق خود مسئول هستند و تمامی احتیا ط های لازم را برای پیشگیری از هرگونه آسیب فیزیكی، روانی و اجتماعی به آنان در تحقیق به عمل می آورند.سلامت و مهر
-9-8 روان شناسان و مشاوران اطمینان حاصل می كنند كه تمامی اطلاعات مربوط به آزمودنی ها و شركت كنندگان در پژوهش به صورت محرمانه نگهداری شده و گزارش تحقیق به گونه ای تهیه و ارایه می شود كه شناسایی شركت كنندگان ممكن نباشد.
-10-8 روان شناسان فقط زمانی روی حیوانات تحقیق می كنند كه انجام چنین تحقیقی ضروری بوده و نتایج حاصل در جهت پیشرفت و ارتقاء دانش روان شناسی و بهبود كیفیت زندگی انسان ها موثر باشد.
-11-8 روان شناسان در تحقیق با حیوانات، اطمینان می یابند كه حیوان در معرض رنج یا آسیب غیرضروری قرار نگیرد و اگر پس از پایان تحقیق لازم باشد به زندگی حیوان پایان داده شود، باید مطمئن شوند كه این عمل در سریع ترین زمان و با كمترین زجر ممكن انجام می گیرد.
-12-8 مسئولیت علمی و اخلاقی پژوهش بر عهده مجری طرح است، در عین حال تمام افرادی كه به نوعی درگیر انجام این پژوهش هستند، نیز به سهم خود در قبال اعمال و وظایف پژوهشی خود مسئول هستند.
-13-8 روان شناسان و مشاوران در ارایه نتایج پژوهش های علمی و تفسیر آن ها، صداقت و امانت داری را به طور كامل رعایت و از ارائه اطلاعات غیر واقعی و ساختگی پرهیز می كنند.
-14-8 روان شناسان و مشاوران از ارایه و انتشار داده ها و پژوهش های قدیمی به عنوان داده ها یا پژوهش های جدید، اجتناب می كنند.
-15-8 روان شناسان و مشاوران وظیفه دارند اقدام های لازم را به منظور حفظ حقوق شهروندان و جلوگیری از سوء تعبیر و سوء استفاده از نتایج گزار ش ها و پژوهش های خود، انجام دهند و اطمینان حاصل كنند كه این نتایج در جهت ایجاد تبعیض بین گروه های نژادی، قومی، فرهنگی، دینی و جنسیتی مورد سوء استفاده قرار نخواهد گرفت.
-16-8 چنان چه روان شناسان و مشاوران در اطلاعات منتشر شده خود دچار خطا یا اشتباهی شوند، باید به نحو مقتضی و مناسب نسبت به تصحیح آن اقدام كنند.
-17-8 روان شناسان و مشا وران می پذیرند كه حقوق مادی و معنوی تحقیقات و تالیفات، تماما متعلق به پژوهشگران و مولفان آن ها بوده و در كلیه فعالیت های علمی، پژوهشی و حرفه ای خود حقوق آنان را رعایت می كنند.
-18-8 روان شناسان و مشاوران مسئولیت و امتیاز كارهایی را كه انجام نداده اند، یا هیچ نوع نقش و نظارتی در اجرای آن ها نداشته اند، نمی پذیرند.
8- 19-در مقاله های استخراج شده از پایان نامه های دانشجویی، نام دانشجو به عنوان مولف اول مقاله می آید، مگر آنكه دانشجو نقشی در استخراج مقاله از پایان نامه خود نداشته باشد.

9- تبلیغات و خدمات عمومی

-1-9 روان شناسان و مشاوران از هرگونه اظهارات غیرواقعی و نادرست در زمینه آموزش های تخصصی، تجارب حرفه  ای، شایستگی ها، درجات تحصیلی، مدارك، وابستگی های سازمانی یا انجمنی، خدمات، علمی و بالینی، تألیفات و تحقیقات خود اجتناب می نمایند.
-2-9 روان شناسان و مشاورانی كه از طریق كتاب ، مجلات، روزنامه ها، اینترنت، رادیو، تلویزیون و دیگر ابزارهای ارتباط جمعی، برای عموم مردم پیشنهاد یا توصیه ارایه می كنند، باید اطمینان حاصل نمایند كه اظهارات ارایه شده واجد شرایط زیر باشد:
-1-2-9 بر پایه دانش روزآمد روان شناختی و تجربه های حرفه ای آنان استوار باشد.
-2-2-9 با مشخصه های اخلاق حرفه ای روان شناسان و مشاوران منطبق باشد.
-3-2-9 دلالت بر آن نداشته باشد كه رابطه حرفه ای با مخاطبان برقرار شده است.
-3-9 روان شناسان و مشاوران در مواردی كه رسانه های جمعی، انجمن ها، گروه ها و افراد در خصوص مدارك، تخصص، توانایی ها، خدمات و اظهارات آن ها اطلاعات نادرستی را ارایه می دهند، باید در اسرع وقت و به نحو مقتضی برای تصحیح آن اقدام می كنند.
-4-9 هنگامی كه روان شناسان و مشاوران از فرد، افراد یا سازمانی برای تبلیغ خدمات تخصصی خود استفاده می كنند ، باید از صحت مطالب ارایه شده توسط آنان اطمینان حاصل كنند، بر فرایند تبلیغات نظارت نمایند و مسئولیت آن را بر عهده بگیرند.
-5-9 روان شناسان و مشاوران در ارایه آموزش های عمومی باید نسبت به كارآمدی، موثر بودن ، روزآمدی و صحت آموز شهای ارائه شده اطمینان حاصل نمایند.
-6-9 روان شناسان و مشاوران در چارچوب حوزه تخصصی و در حد توان خود، در فعالیت های اجتماعی مرتبط با توسعه و بهبود رفاه اجتماعی و حفظ و گسترش منافع عمومی (از جمله سیاست گزاری های اجتماعی، اصلاح قوانین و مقررات، و مانند آن) مشاركت می كنند.
-7-9 روان شناسان و مشاوران بخشی از زمان خود را به ارائه خدمات تخصصی عام المنفعه به افراد و گروه های نیازمند اختصاص می دهند.
-8-9 روان شناسان و مشاوران به صورت داوطلبانه نسبت به ارائه خدمات تخصصی روان شناختی و مشاوره ای در شرایط بحران و اضطرار (از جمله بلایای طبیعی مثل زلزله، سیل و مانند آن) اقدام می كنند.

10- حل و فصل مسایل و تعارض های اخلاقی

-1-10 وقتی تعارضی بین دو یا چند اصل اخلاقی به وجود می آید، روان شناسان و مشاوران ضمن بررسی و ارزیابی دقیق موقعیت و راه حل های ممكن، تمام تلاش خود را برای حل تعارض مذكور به كار می گیرند. چنان چه تعارض حل نشود، با یادآوری تعهد خود به رعایت ضوابط اخلاق حرفه ای، راه حلی را برمی گزینند كه بیشترین پیامد مثبت و كمترین پیامد منفی را برای فرد یا افرادی كه از آن تأثیر می پذیرند، داشته باشد.
-2-10 روان شناسان و مشاوران در مواردی كه بین ضوابط اخلاق حرفه ای و قانون تعارض وجود داشته باشد، پس از انجام اقدام های منطقی برای حل تعارض، در صورتی كه با رعایت ضوابط و اخلاق حرفه ای، تعارض قابل حل نباشد، ملزم به رعایت قانون می باشند.
-3-10 روان شناسان و مشاوران در صورتی كه بین ضوابط اخلاق حرفه ای و مقررات سازمانی كه در آن كار می كنند، تعارضی پیش بیاید، از ضوابط اخلاق حرفه ای پیروی می كنند.
10- 4-در صورتی كه روان شناسان و مشاوران اطلاع حاصل نمایند كه یكی از همكاران آنان ضوابط اخلاق حرفه ای را نادیده گرفته و بر خلاف آن عمل می كند ابتدا سعی خواهند كرد كه با تذكر به آن همكار از ادامه تخلف جلوگیری كنند. در صورتی كه این اقدام مؤثر واقع نشود، باید مراتب را به مسئول بالاتر اطلاع دهند و در صورت تكرار تخلف، موضوع را به كمیسیون رسیدگی به تخلفات حرفه ای سازمان نظام روان شناسی و مشاوره گزارش نمایند.
-5-10 روان شناسان و مشاوران در جریان رسیدگی به پروند ه متخلفان، با كمیسیون رسیدگی به تخلفات حرفه ای سازمان نظام روان شناسی و مشاوره همكاری می كنند.
-6-10 روان شناسان و مشاوره همواره سعی و تلاش لازم را برای صیانت از شئونات حرفه ای و رشد و اعتلای دانش روان شناسی و مشاوره مبذول می دارند.

نظام نامه اخلاق حرفه ای روان شناسان و مشاوران در شصت و هشتمین جلسه شورای مركزی سازمان كه در مورخه 86/6/5 برگزار شد، مورد بازنگری قرار گرفت و به تصویب رسید.

    متن فوق از كتاب «اخلاق در مشاوره و روانشناسی» آخرین اثر تألیفی دكتر سیمین حسینیان، در زمستان۸۵ استخراج شده است كه در آن به مبانی واصول اخلاق در مشاوره پرداخته و بر آن تأكید كرده است.