چگونه یک مقاله کوتاه (Essay) بنویسیم ؟ نکات کاربردی

مقدمه

شیوه نامه نگارش مقاله کوتاه(essay) برای راهنمایی دانشجویان جهت نگارش مقاله های کلاسی و عمومی تهیه شده است. این گونه مقاله که از آن به مقاله ۵ پاراگرافی نیز تعبیر می شود، امکان عرضه نظریات شخصی را در مورد یک موضوع خاص ارایه می کند. از این رو، ضروری است که دانشجویان در طی دوره آموزش خود بویژه در کلاس های روش تحقیق دانش و مهارت لازم را برای تولید این گونه مقاله ها کسب نمایند. این شیوه نامه با هدف بیان نکات مهم مرتبط با نگارش مقاله کوتاه تدوین شده است.

تعریف مقاله کوتاه (Essay)

یک انشاء یا مقاله کوتاه، یک متن نوشته شده است که هسته اصلی آن را ایده ها و مدعاهای شخصی تشکیل می دهد. مقاله کوتاه، دارای یک موضوع خاص بوده و به نثر نوشته می شود. در ادبیات انگلیسی ، مقاله کوتاه یا essay، متفاوت از «Article» ، «Pamphlet» و «Short story» می باشد، اگرچه دارای هم پوشانی هایی نیز با هم هستند. مقاله های کوتاه معمولا از ۵ پاراگراف یا حدود ۱۰۰۰ کلمه ساخته می شوند. مهم ترین ویژگی مقاله کوتاه، محدود بودن آن به چشم اندازهای شخصی است. [۱]

اهمیت مقاله کوتاه

مقاله های کوتاه در سنت دانشگاهی، علاوه بر اینکه ابزار انجام تکالیف درسی می باشند، از چند جهت دارای اهمیت می باشند.

    نوشته های کوتاه مقدمه نوشتن، مقالههای علمی – تخصصی است. بسیاری از برجستگان دانشگاهی به تدریج با انتشار مقاله های کوتاه زمینه طرح دیدگاه های خود را فراهم کرده، از آن به عنوان مقدمه ای برای پروژه های کلان تر علمی خود بهره می گیرند. مقاله های کوتاه زمینه دریافت بازخورد از جامعه علمی و حوزه عمومی را پیش از پرداختن بنیادی به چنین پروژه هایی را فراهم می سازند
    یکی از ویژگی های مهم تحصیل کردگان دانشگاهی، به کارگیری دانش خود برای تاثیر گذاری بر حوزه عمومی و سیاست گذاری است. روشنفکران و متخصصان با استفاده از مقاله کوتاه و انتشار آن در رسانه های عمومی زمینه بهبود سیاست گذاری های دولتی و اصلاح باورهای عمومی در مورد مسائل مهم و حیاتی جامعه را فراهم می سازند.
    مقاله های کوتاه برخلاف مقاله های تخصصی علمی – پژوهشی، امکان ارتباط سریع با مخاطبان را فراهم می سازد.[۲]

اجزاء سازنده

مقاله کوتاه از سه جزء اصلی تشکیل شده است : مقدمه (Introduction) ، پاراگراف پشتیبان (Supporting Paragraph) و پاراگراف جمع بندی (Summary Paragraph). از حیث محتوایی، تنظیم این سه بخش معطوف به پاسخگویی به سه پرسش مهم می باشد، که احتمالا در ذهن خواننده در حین خواندن مقاله نقش خواهد بست. این سه پرسش عبارتند از اینکه : چه مدارک، دلایل و استدلال هایی برای دفاع از نظریه شما در مورد موضوع مقاله وجود دارد؟(What) ؛ چگونه نظریه شما در مورد موضوع مقاله در مقابل نظریات مخالف از خود دفاع می کند؟ (How)؛ در نهایت، چرا تفسیر شما از این پدیده دارای اهمیت برای دیگران است.(Why).[۳]

۱. پاراگراف مقدمه

    پاراگراف آغازین مقاله را مقدمه گویند.
    شامل ایده اصلی (Main idea) است.
    از حیث نگارشی به شیوه ای نوشته می شود که باعث جذب مخاطب می گردد.
    در مقدمه می بایست نویسنده به خواننده بگوید کهچرا (Why) موضوع مقاله از اهمیت برخوردار است.
    ایده اصلی مقاله شامل یک جمله است که فرضیه ودیدگاه اصلی شما را در مورد موضوع مقاله بیان می کند.
    در پاراگراف مقدمه می توان از داده های واقعی،مثال ها ، نقل قول ها، تعاریف و اصطلاحات برای توضیح بیشتر ایده اصلی استفاده کرد.

۲. پاراگراف های پشتیبان( بدنه)

    پاراگراف های پشتیبان،بدنه اصلی مقاله را تشکیل می دهد.
    هدف پارگراف های پشتیبان، حمایت و توسعه ایده اصلیمقاله است.
    در پارگراف پشتیبان، مولف با آوردن استدلال، مثالها و حقایق به فهم اجزاء مختلف ایده اصلی کمک می کند.
    برای پیوند میان پارگراف های پشتیبان نیازمندبکارگیری کلمات انتقالی (مانند: ) می باشیم.

۳. پارگراف جمع بندی

آخرین پارگراف مقاله کوتاه می باشد که به آنپاراگراف نتیجه گیری (Conclusion) نیز می گویند.
در این پارگراف مجددا ایده اصلی به زبان جدید بیانمی گردد.همچنین، دیدگاه های شخصی نویسندهیا پیشنهادهای وی در مورد موضوع مقاله عرضه می شود.

پکیج آموزشی مقاله نویسی علمی پژوهشی
«پکیج آموزشی مقاله نویسی علمی پژوهشی»، روی تصویر کلیک کنید.
انواع الگوهای نگارش مقاله های کوتاه [۴]

مقاله های کوتاه به شیوه های مختلف نگارش می شوند. بعضی از مقالات در صدد تعریف یک اصطلاح است. بعضی دیگر، به مقایسه میان دو چیز می پردازند.از حیث الگوی تحلیل و دسته بندی اطلاعات ، ۸ نوع الگوی نگارش مقاله وجود دارد که عبارتند از: ۱) تعریف ۲) طبقه بندی ۳) توصیف ۴) مقایسه و مغایرت ۵) توالی ۶) گزینش ۷) تحلیل ۸) ارزشیابی.
۱- تعریف (Definition)

در این شیوه نگارش مقاله، هدف توصیف یک مفهوم یا عبارت است. بطور مثال، مقاله در صدد تعریف مفهوم « انقلاب » یا « دموکراسی » است.
۲- طبقه بندی (Classification)

در این شیوه نگارش مقاله، هدف دسته بندی یک مفهوم یا چیز در قالب طبقات مختلف، و بحث و بررسی در مورد هر کدام است. بطور مثال، مقاله ای درصدد طبقه بندی انواع دولت یا انواع دموکراسی ها یا انواع نظام های حقوقی مختلف در جهان باشد.
۳- توصیف (Description)

مقاله توصیفی قصد بررسی خصوصیات یک شخص، محل یا چیز را دارد. بطور مثال، مقاله درصدد توصیف ویژگی های « گروه داعش» یا « اینترنت» یا « گوشی تلفن همراه اپل »، « جزیره قشم» و … باشد.
۴- مقایسه و مغایرت(Compare and Contrast)

مقاله مقایسه ای قصد شناسایی وجوه شباهت و تفاوت میان دو یا چند چیز را دارد. بطور مثال، نویسنده ممکن است میان « حکومت دینی » و « حکومت سکولار»؛ میان « جامعه باز » و « جامعه بسته » ؛ « اقتصاد دولتی » و « اقتصاد بازار آزاد » مقایسه انجام دهد.
۵- توالی(Sequence)

الگوی توالی، برای توصیف یک مجموعه رخدادها یا فرآیندها در یک مجموعه منظم بکار می رود. بطور مثال، دریک دستورالعمل آموزشی ممکن است « نحوه ثبت نام و انتخاب واحد» از این الگو استفاده شود. یا در تحلیل تاریخی ، رویدادهای سیاسی و اجتماعی با رعایت تقدم و تاخر زمانی فهرست شوند تا در نهایت زنجیره تحولاتی که باعث پدید آمدن یک پدیده تاریخی مانند انقلاب توصیف گردد. عنصر مهم در الگوی توالی، رعایت تقدم و تاخر زمانی میان رویدادها است.
۶- گزینش (Choice)

هدف این الگوی نگارشی، بیان دلایل مطلوبیت و ترجیح یک چیز یا موضوع نسبت به دیگری است. بطور مثال، شما می توانید دلایل علاقه خود را به یک تیم ورزشی براساس الگوی گزینش بنویسید. یا اینکه چرا تحصیل در یک رشته خاص را به رشته دیگر ترجیح می دهید؛ یا چرا به یک حزب یا کاندیدای خاص در مقاله حزب یا کاندیدای رقیب رای می دهید.
۷- تبیین و تحلیل(Explanation)

در مقاله تحلیلی هدف بیان چگونگی یا چرایی پدید آمدن یک رخداد، و اثرات و نتایج آن ( Cause and effect) مورد بررسی قرار می گیرد. در این نوع مقاله شما در صدد کشف علت پدید آمدن یک چیز هستید. چرا انقلاب های عربی پدیدار شد؟ چرا آمریکا به افغانستان وعراق حمله کرد؟ یا تاثیر پدیدار شدن داعش بر منافع آمریکا در منطقه خاورمیانه چیست؟
۸- ارزشیابی(Evaluation)

در مقاله ارزشیابی درباره یک چیز یا چند چیز دست به قضاوت و داوری می زنید.در ارزشیابی بایستی معیارهای روشن و معتبری را برای سنجیدن چیزها بکار گیرید. بطور مثال، ممکن است شما با معیارهای مشخص عملکرد مجلس را ارزیابی کنید. یا اینکه بخواهید، عملکرد دولت را در اجرای برنامه های توسعه سنجش کنید.
مراحل آغاز نگارش مقاله

برای نگارش یک مقاله کوتاه چند مرحله می بایست طی شود:
۱. انتخاب موضوع

    مقاله کوتاه نیازمند یک موضوع مشخص است.
    موضوع مقاله نبایستی کلی بلکه خاص و جزئی باشد.
    موضوع بایستی حاد و فوری، نوآورانه و جدید، و معطوف به مسائل واقعی باشد.

۲. تدوین ایده اصلی مقاله

    برای تدوین ایده اصلی مقاله نیازمند توجه به دو جزءهستیم: پرسش و فرضیه
    چه پرسشی شما در مقاله طرح می کنید؟ یا قصد پاسخگویی بهآن را از طریق نگارش مقاله دارید؟
    فرضیه شما در پاسخ به پرسش طرح شده چیست؟
    از چه دیدگاهی قصد دفاع دارید؟برای تدوین یک ایده خلاقانه می بایست از تفکرات روزمره ونگاه های کلیشه ای نسبت به یک موضوع دوری جست.
    تفکر خلاقانه ، « خلاف آمد عادتاست».علاوه بر داشتن یک ایده خلاق، پرورش آن نیز ضروریاست.
    تفکر مستمر در مورد ایده مقاله به بسط و پرورش آن کمک می کند.

۳. جمع آوری اطلاعات برای مستدل کردن فرضیه

پس از تدوین پرسش و فرضیه اصلی مقاله نیازمند حمایت وپشتیبانی از آن هستیم.
چه اطلاعات ،داده ها ، مثال ها یا دلایل عقلی و نظری دردفاع از ایده اصلی مقاله خود داریم.

۴. تدوین طرح کلی مقاله (Outline)

    با توجه به پرسش آغازین و فرضیه ای که قصد دفاع از آن رادارید، بایستی اطلاعات جمع آوری شده را منظم کنید.
    در این بخش نحوه چینش مطالب در قالب پاراگراف های مقدمه،پشتیبان و جمع بندی مشخص می شود.
    برای چینش منظم و درست اطلاعات و استدلال ها، تفکر شخصیدر مورد نسبت میان موضوع، ایده اصلی مقاله و اطلاعات جمع آوری شده ضروری است. قبلاز شروع نگارش بطور عمیق در مورد مقاله تفکر کنید.

۵. نگارش مقاله

    پس از مشخص کردن طرح کلی مقاله، نگارش را آغاز کنید.
    سعی کنید در حین نگارش اطلاعات و داده های را بطور منسجمدرکنار هم ارایه کنید.
    برای انجام نگارش متن به صورت درست و اصولی نیازمند آگاهی از ادبیات فارسی و اصول پاراگراف نویسیهستید.

۶. ویرایش مقاله

پس از نگارش مقاله، نیازمند ویرایش چندباره و مکرر آن هستیم.

برای ویرایش مقاله بایستی آن را چند بار خواند و اشکال هایاملایی و گرامری آن را رفع کرد.

هر پاراگراف براساس اصول پاراگراف نویسی نوشته شده و ازانسجام برخوردار باشد.

پیوند میان پاراگراف ها و ایده اصلی مقاله بررسی شود.

جملات زائد یا بی ارتباط با ایده اصلی مقاله حذف گردد.

توجه به قواعدویرایش و نگارش در یک نوشته خوب ضروری است.برای بهبود کیفیت مقاله، مباحثه با دوستان در مورد محتوای مفید است.
معیارهای اخلاقی در نگارش مقاله

یکی از نکات مهم در نگارش مقاله های علمی و دانشگاهی، رعایت معیارهای اخلاقی است. مهم ترین عنصر در این حوزه، جلوگیری از سرقت علمی و ادبی از نوشته های دیگران می باشد. معمولا به سرقت ادبی و استفاده از تولیدات دیگران بدون ذکر منبع و ارجاع « انتحال » گفته می شود. برای جلوگیری از محکوم شدن به انتحال [۵] ضروری است :

    در هنگام نگارش مقاله میان فرآورده های فکری خود و دیگران خط روشنی بکشید.
    با رجوع به کتب مقاله نویسی، تمایز میان نقل قول مستقیم و غیرمستقیم، و نحوه ارجاع دادن هر دو گونه نقل قول را در مطلب علمی یاد بگیرید.
    ضروری است که در بهره برداری از مطالب منتشر شده توسط دیگران، تا حد ممکن از نقل قول مستقیم استفاده کرده، با علائم نگارشی آن را از متن اصلی که نوشته خود می باشد، تفکیک نمایید.
    در صورتی که قصد استفاده از نقل قول غیرمستقیم را دارید، صرفا از ایده اصلی موجود در نوشته دیگران استفاده نماید.در این حالت نیز بایستی به منبع ایده اصلی اشاره کنید.
    از خلاصه کردن دیدگاه دیگران و ارایه آن به عنوان نوشته خود حتی با دادن ارجاع خوداری کنید.

پانوشت های مقاله

[۱] رجوع کنید به لغت نامه ها و دایره المعارف : Wikipedia ; Dictionary.com ; Merriam-webster.com

[۲]http://fa.cmess.ir/View/tabid/127/ArticleId/2241/-workshop-1393-1392.aspx

[۳] http://writingcenter.fas.harvard.edu/pages/essay-structure

[۴] بخش انواع نگارش مقاله های کوتاه، برگرفته و ترجمه شده از وب سایت زیر است که با مثال های مختلف تقویت شده است.

http://www2.actden.com/writ_Den/tips/essay/index.htm

[۵] برای آشنایی با مساله انتحال در فعالیت های علمی نگاه کنید به:

http://urd.ac.ir/fa/cont/1077

منابع برای مطالعه

۱. کتاب

علی اصغر سلطانی، اصول و روش نگارش دانشگاهی، علی اصغر سلطانی، قم، انتشارات دانشگاه مفید.
محمود فتوحی، آیین نگارش مقاله علمی- پژوهشی،تهران، انتشارات سخن، چاپ نخست، ۱۳۸۵.

۲. منابع اینترنتی (فارسی)

http://fa.cmess.ir/View/tabid/127/ArticleId/2241/-workshop-1393-1392.aspx

http://daneshnameh.roshd.ir/mavara/mavara-index.php?page=مقاله+نویسى&SSOReturnPage=Check&Rand=0

http://www.fantasy.ir/news/story/eleven-rule

http://www.vazhgan.com/static/html/vaj5.html

https://fa.wikipedia.org/wiki/ویکی‌پدیا:راهنمایی_برای_نوشتن_مقاله‌های_بهتر

http://www.tebyan.net/newindex.aspx?pid=205503

۳. منابع اینترنتی (انگلیسی)

http://dictionary.reference.com/browse/essay

https://en.wikipedia.org/wiki/Essay

http://www2.actden.com/writ_Den/tips/essay/index.htm

http://writingcenter.fas.harvard.edu/pages/essay-structure