سبب شناسی و درمان دندان قروچه ( بروکسیسم)
علت بروکسیسم یا همان دندان قروچه ریشه در عوامل روانی-اجتماعی، عوامل محیطی و عوامل پاتوفیزیولوژیکی دارد . این اتفاق در زمان خواب و بیداری مشاهده می شود، در ادامه به بررسی دقیق این اختلال خواهیم پرداخت.
بروکسیسم یا دندان قروچه چیست؟
بروکسیسم یا دندان قروچه یک عمل نیمه ارادی در طول روز ( بیداری ) و یک اختلال حرکتی غیر ارادی در زمان خواب می باشد . این اتفاق در زمان خواب بین مردان بیشتر از زنان شایع است،در ادامه به انواع دندان قروچه در طول روز و شب اشاره خواهیم کرد .
انواع بروکسیسم کدامند؟
انواع دندان قروچه به دو نوع تقسیم می شود نوع اول حرکت نیمه ارادی در طول روز یا بیداری (AB) و نوع دوم آن در زمان خواب روزانه و یا شبانه (SB) نامیده می شود.
دندان قروچه بیدار (AB)
دندان قروچه در خواب (SB)
نوع اول بروکسیسم ( AB ) در زنان شیوع بیشتری نسبت به مردان دارد . اما در نوع دوم یعنی ( SB ) چنین نیست .
میزان شیوع دندان قروچه AB و SB
میزان شیوع AB و SB به ترتیب حدود ۲۰ و ۸-۱۶٪ در جمعیت بزرگسال است . مشخص شده است که AB عمدتاً در بین زنان رخ می دهد در حالی که چنین تفاوت جنسیتی برای دندان قروچه حین خواب دیده نمی شود . شروع SB در حدود یک سالگی و بلافاصله پس از رویش دندانهای ثنایای برگریز است. این اختلال بیشتر در جمعیت جوان بروز پیدا می کند . شیوع در کودکان بین ۱۴ تا ۲۰ درصد است. در بزرگسالان بالای ۶۰ سال و بالاتر، تنها ۳ درصد از آسیاب مکرر آگاه هستند .
علت دندان قروچه چیست؟
علت دندان قروچه به عوامل مختلفی مانند روانی ، اجتماعی ، عوامل محیطی و پاتوفیزیولوژیکی مرتبط می باشد .
عوامل مرکزی یا پاتوفیزیولوژیک
عوامل پاتوفیزیولوژیک بیشتر و بیشتری در ایجاد دندان قروچه دخیل هستند . فیزیولوژی خواب به خصوص وضعیتی به نام ” پاسخ برانگیختگی ” در خواب می تواند منجر به بروکسیسم در خواب شود .
اخیراً مشخص شده است که اختلالات در سیستم انتقال دهنده عصبی مرکزی ممکن است در علت شناسی دندان قروچه دخیل باشد . فرض بر این است که مسیرهای مستقیم و غیرمستقیم گانگلیون قاعده ای، گروهی متشکل از پنج هسته زیر قشری که در هماهنگی حرکات نقش دارند، در بروکسر مختل می شود.
برانگیختگی در خواب چیست؟
برانگیختگی یک تغییر ناگهانی در عمق خواب است که طی آن فرد یا به مرحله خواب سبک تر می رسد یا در واقع بیدار می شود. چنین پاسخی با حرکات بدن، افزایش ضربان قلب، تغییرات تنفسی و افزایش فعالیت عضلات همراه است.
عوامل روانی اجتماعی موثر در دندان قروچه
مطالعات مختلفی رابطه میان عوامل روانی اجتماعی را با ساییدن دندان ها روی یکدیگر نشان داده اند . استرس های مزمن، خود خوری ها درباره مسائل ریز و درشت زندگی و تنش زیاد در محیط کار و با افراد دیگر از جمله دلایل موثر در ایجاد بروکسیسم می باشد .
عوامل محیطی موثر در شکل گیری بروکسیسم
در یک مطالعه درباره کودکان، چندین فاکتور اکلوزالی مرتبط با دندان قروچه گزارش شده است .سطح الکوزال همان سطحی از دندان است که با آن غذا را می جویم، دقیقا در قسمتی که دندانها در بروکسیسم به هم ساییده می شوند .
دندان قروچه یکی از علت های بدخوابی و بی خوابی
دندان قروچه می تواند یکی از علت های بدخوابی و بی خوابی در کودکان و بزرگسالان باشد . از آنجایی که تنش و استرس یا اختلال در سیستم عصبی مرکزی از دلایل فشردن دندانها است، همین عوامل سبب کیفیت خواب پائین در این افراد خواهد بود.
از آنجایی که ممکن است دندان قروچه در خواب داشته باشید و تا زمانی که عوارض ایجاد شود از آن بی خبر باشید، مهم است که علائم و نشانه های دندان قروچه را بدانید و به طور منظم به دنبال مراقبت های دندانپزشکی باشید.
علائم و نشانه های دندان قروچه
یکی از علائم و از جمله نشانه های ساییدن شدید دندان ها روی یکدیگر شنیده شدن آن توسط فردی نزدیک به شما در زمان خواب می باشد . اما اگر شانس این را نداشتید که این موضوع را کسی به شما اطلاع دهد، باید علائمی را بررسی کنید که
افزایش درد یا حساسیت دندان
دندان هایی که صاف، شکسته، بریده شده یا لق شده اند
احساس درد در ناحیه فک، گردن و صورت
سردرد مبهم که از شقیقه ها شروع می شود
آسیب ناشی از جویدن در داخل گونه شما
اختلال در خواب
شکایت از ناراحتی، خستگی یا سفتی عضلات جونده در صبح (گاهی اوقات، سردرد در ناحیه عضله تمپورال) یکی دیگر از علائم و نشانه های دندان قروچه محسوب می شود .
ارزیابی و تشخیص اولیه دندان قروچه
اگر چه دندان قروچه یک اختلال تهدید کننده زندگی نیست، اما می تواند بر کیفیت زندگی انسان تأثیر بگذارد، به ویژه از طریق مشکلات دندانی، مانند سایش دندان، شکستگی های مکرر ترمیم های دندانی و درد در ناحیه دهان و صورت. از این رو ارزیابی اولیه آن بسیار ضروری است. برخی از روش های ارزیابی دندان قروچه در کلینیک در زیر ذکر شده است:
پرسشنامه تشخیص بروکسر :
آیا کسی شنیده که شما در شب دندان قروچه می کنید؟
آیا صبح هنگام بیدار شدن از خواب فک شما دچار خستگی یا درد می شود؟
آیا تا به حال صبح هنگام بیدار شدن از خواب دندان یا لثه شما درد می کند؟
آیا تا به حال سردرد موقتی را هنگام بیدار شدن در صبح تجربه کرده اید؟
آیا تا به حال از دندان قروچه کردن در طول روز آگاه هستید؟
آیا تا به حال از فشردن دندان های خود در طول روز آگاه هستید؟
نحوه درمان دندان قروچه
علت دندان قروچه گوناگون و متفاوت است، به همین شکل نحوه درمان آن نیز متنوع میباشد. روشهایی شامل پیشگیری بروکسیسم و جلوگیری از آسیب های ناشی از سایش و فشرده شدن دندان ها روی یکدیگر که عبارتند از :
محافظ دهان و آتل
کرونوپلاستی کاهشی
بوتاکس
بیوفیدبک
تکنیک های کاهش استرس
تمرینات زبان و عضلات فک
در ادامه از مقاله علت های دندان قروچه از وب سایت سالویا هر کدام از راه حل های درمانی بروکسیسم را به تفصیل توضیح خواهیم داد .
محافظ دهان و آتل برای جلوگیری از سایش دندان ها
محافظ دهان نوعی آتل اکلوزال است که ممکن است برای دندان قروچه خواب مفید باشد. وظیفه این محافظ به طور مشخص جلوگیری از ساییدن و یا فشردن دندان ها بر روی یکدیگر هست، و به دو 2 روش قابل تهیه میباشد .
محافظ های دهان را می توان به صورت سفارشی در مطب دندانپزشکی ساخت یا از طریق پیشخوان (OTC) خریداری کرد.
کرونوپلاستی کاهشی
کرونوپلاستی کاهشی ممکن است برای دندان قروچه ناشی از شلوغی، نامرتبی یا کج بودن دندان ها باشد، موثر باشد. همچنین برای تغییر شکل یا صاف کردن سطح جویدن دندان استفاده می شود .
در برخی موارد، روش دوم به نام کرونوپلاستی افزایشی ممکن است برای ساختن دندان ها استفاده شود. دندانپزشک شما می تواند هر دو روش را انجام دهد.
تزریق بوتاکس برای جلوگیری از بروکسیسم
در یک متاآنالیز از منابع معتبر تحقیقاتی، محققان شواهدی پیدا کردند که نشان میدهد تزریق سم بوتولینوم (بوتاکس) ممکن است درد و دفعات دندان قروچه ( بروکسیسم ) را در شرکتکنندگان سالم کاهش دهد.
با این حال، محققانی که مطالعه بعدی را انجام دادند، دریافتند که تحقیقات بیشتری برای تأیید ایمنی و اثربخشی استفاده از بوتاکس برای درمان دندان قروچه مورد نیاز است.
قبل از شروع تزریق بوتاکس برای درمان دندان قروچه، مزایا و خطرات آن را با پزشک خود در میان بگذارید.
برای این روش، یک متخصص پزشکی مقادیر کمی از بوتاکس را مستقیماً به دستگاه ماساژور تزریق می کند. این یک عضله بزرگ است که فک را حرکت می دهد. بوتاکس دندان قروچه را درمان نمی کند، اما می تواند به شل شدن این ماهیچه کمک کند. انجام این کار ممکن است دندان قروچه و سردردهای مرتبط را کاهش دهد.
تکنیک بیوفیدبک برای حذف عادت دندان قروچه
بیوفیدبک تکنیکی است که برای اصلاح یک رفتار مخرب در بدن مورد استفاده قرار می گیرد . این روش درمانی از شکاف مقعدی یا شقاق گرفته و تا بروکسیسم، ممکن است در درمان و یا بهبود نسبی موثر باشد .
در طول بیوفیدبک، یک درمانگر بیوفیدبک به شما یاد می دهد که چگونه حرکات عضله فک خود را از طریق بازخورد بینایی، ارتعاشی یا شنیداری که از الکترومیوگرافی ایجاد می شود، کنترل کنید.
تحقیقات در مورد اثربخشی بیوفیدبک برای درمان دندان قروچه محدود است.
یک بررسی از منابع مورد اعتماد و موثق شواهدی پیدا کرد که نشان میدهد در صورت انجام تحریک الکتریکی احتمالی ممکن است فواید کوتاهمدتی داشته باشد. تحقیقات بیشتری برای درک فواید و اثربخشی طولانی مدت با سایر روشهای بیوفیدبک مورد نیاز است.
تکنیک های کاهش استرس برای جلوگیری از دندان قروچه بیدار و خواب
استرس مداوم ، افسردگی و اضطراب از جمله عوامل و علت های جدی دندان قروچه بیدار AB و SB مد نظر متخصصان بوده است . در هر صورت یادگیری راههای مدیریت و کنترل استرس که کم هزینه هم میباشند، علاوه بر این می تواند به سلامت کلی شما نیز کمک کند . که مواردی از آن عبارتند از :
مدیتیشن
یوگا
گفتار درمانی
صحبت با یک درمانگر، مشاور یا دوست مورد اعتماد ممکن است به کاهش استرسهای روزانه شما کمک کند. ضمن اینکه در صورت حاد و مزمن بودن این مسئله یک روانپزشک با تجویز دارو تا حدودی استرس شما را تحت کنترل درآورد .
تمرینات زبان و عضلات فک برای بروکسیسم
یکی از عوارض بروکسیسم سفت شدن عضلات فک و صورت است . که شما می توانید با تمرینات عضلات قسمتهای یاد شده باعث شل شدن آنها شویدد، و تراز مناسب فک خود را بدست آورید . این تمرینات می توانند بوسیله شما در خانه انجام شوند و یا اینکه با کمک یک فیزیوتراپیست این کار ران انجام دهید .
منبع :
www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3081266
دیدگاه خود را بیان کنید