45 تکنیک عالی مهارت همدلی + مزایا و موارد استفاده

 تعریف همدلی

همدلی یعنی این که فرد بتواند مسایل دیگران را حتی زمانی که در آن شرایط قرار ندارد درک کند و برای نظریات و احساسات آن‌ها ارزش و احترام قائل شود.

تفاوت همدردی، دلسوزی و همدلی

وقتی دل ما به حال کسی می‌سوزد، نسبت به احساسات او همدردی می‌کنیم ولی بایستی توجه داشت که دلسوزی و ترحم به دیگران همدلی محسوب نمی شود. همدلی حتی به معنای تأیید کردن طرف مقابل و هم عقیده بودن (یکدلی) با او نیز نمی ‌‌باشد.

اثرات همدلی

بهره‌مندی فرد از مهارت همدلی در تعاملات آثار بسیاری دارد که از جمله آنها می‌توان موارد زیر را برشمرد:

    منجر به جلب اعتماد مقابل در روابط طرفین می‌گردد.
    زمینه اصلاح شناخت، احساس و رفتار در فرد می‌شود.
    زمینه‌ شناخت بهتر و بیشتر از دیگران را فراهم می‌‌آورد.
    زمینه ساز مهارت حل مسئله و تصمیم گیری صحیح و سنجیده می­ شود.
    قدرت ابراز وجود و رشد اجتماعی را تقویت می‌کند.
    در تحکیم روابط همسران و دیگر اعضای خانواده نقش مهمی دارد.
    خودآگاهی و مدیریت هیجان را در فرد ارتقاء می­ بخشد.
    اعتماد به نفس و عزت نفس را تقویت می‌کند.
    فرد را از تنهایی نجات می‌دهد.
    از بسیاری از تعارضات و سوء تفاهم ها پیشگیری می‌کند.
    امنیت روانی و آسایش خاطر را تقویت می‌کند.
    میل به شرکت در فعالیت­ های گروهی را افزایش می‌دهد.
    بیان احساسات خود و درک احساسات دیگران را آسان تر می‌کند.

شرایط همدلی

 مهارت گوش کردن توأم با همدلی

برای گوش کردن توام با همدلی ابتدا بهتر است احساس طرف مقابل را از لابلای صحبت‌هایش درک کنیم، سپس به علت به وجود آمدن آن احساس توجه نماییم. آن گاه باز خورد متناسب با احساساتش را به گوینده انعکاس دهیم.محمد کفاش روانشناس بالینی

در این نوع گوش کردن بهتر است که بیان همدلانه‌ی ما با حالت عاطفی طرف مقابل متناسب باشد. کلام گرم و مناسب بسیار مطلوب تر از لحن خشک و سرد است. نکته مهم آن است که بدانیم همدلی تأیید یا تکذیب رفتار نیست. ما با بیان همدلانه خود فقط طرف مقابل را می‌فهمیم و این فهم و درک خود را به وی نشان می‌دهیم.

مثال:

گوینده: اصلاً توقع نداشتم که با من چنین رفتاری شود.

گوش کردن توأم با همدلی: به نظر می‌رسد رفتار آنها (علت) تو را خیلی ناراحت (احساس) کرده است.

نکات مهم در گوش کردن توأم با همدلی

1- با نگاهمان تماس مداوم برقرار کنیم.

2- کمی به جلو متمایل شویم.

3- گوینده را با تصدیق یا بازسازی سخنانش همراهی کنیم.

4- به بازگویی گفتار یعنی این که آن چه را می‌پنداریم طرف مقابل مان گفته است، به بیان خودمان در ذهن مان تکرار کنیم. این روش مانع اوج گیری عصبانیت‌ها و برداشت‌های غلط می‌شود و همچنین منجر به سهولت یادآوری مطالب و اصلاح و تعبیرهای نابجا خواهد شد. بازسازی جملات فرد مقابل می‌تواند به شکل‌های زیر شروع شود: «چیزی که من از شما می‌شنوم این است که . . . ». به عبارت دیگر. . . »، «آنچه اتفاق افتاده این بود که. . . »

5- با طرح سؤال از او درباره‌ی گفته‌هایش توضیح بخواهیم. زیرا به ما کمک می‌کند تا به گوش کردن مان جهت بدهیم و چیزی بیش از مشتی کلیات مبهم درک کنیم و این پیام را در بردارد: «مشتاقم تا منظور شما را بفهمم».

6- تلاش کنیم تا توجه مان منحرف نشود.

7- حتی اگر عصبانی یا آزرده هستیم، خود را موظف کنیم که آن چه را گفته شده است بفهمیم و درک کنیم.

8- از تکنیک بازخورد دادن استفاده کنیم. سه قانون مهم درباره بازخورد دادن وجود دارد. بازخورد باید فوری، صادقانه و حمایت گرانه باشد.

9- فوری یعنی این که بلافاصله پس از فهم کامل محتوای ارتباط (یعنی پس از بازگویی کردن و توضیح خواستن) باشد.

10- صادقانه یعنی این که باید احساس واقعی خود را بروز دهیم.

11- حمایت گرانه یعنی می‌توانیم مهربان باشیم و آن چه را که لازم است، بی‌آنکه طرف مقابل را بیازارید یا حالت دفاعی را در او برانگیزید، برایش مطرح کنیم.
 

12- استفاده از تکنیک گوش کردن فعال: هنگامی که دیگری صحبت می‌کند از روش گوش دادن فعال به منظور درک کردن یا دلداری دادن به او به روشی که توضیح داده شده، استفاده کنیم.

13- پرهیز از موانع ارتباط مؤثر: هنگام گوش کردن به صحبت های طرف مقابل از نصیحت کردن، دستور دادن سرزنش کردن، مجادله کردن، پیشداوری کردن، رؤیا پردازی، حق به جانب بودن و . . . پرهیز کنیم.

14-  برقراری روابط صمیمانه: با برقراری روابط صمیمانه، به خصوص در محیط خانواده، می‌توان از روابط عاطفی گرم، و حس همدلی بیشتری بهره مند شویم.

15- عدم ارائه راه حل در همدلی: در فرآیند همدلی، هدف طرف مقابل این است که فقط ناراحتی خود را با کسی در میان گذارد و از جانب او درک شود. از این رو نباید راه حل به او ارائه شود. سلامت و مهر

16- در نظر گرفتن مشکل: مشکلات دیگران را نه خیلی کوچک و بی اهمیت و نه بسیار بزرگ و حل ناشدنی جلوه ندهیم.

17- انتقال تجارب مشترک: با بیان تجارب مشترک در مشکل یکسان، می توان در درک احساسات همدلانه دیگران موفق تر باشیم.

18- جابه جایی نقش ها: یکی از روش هایی که حس همدلی را به خصوص در محیط خانوادگی افزایش می‌دهد و منجر به درک بهتری از وظایف و تکالیف محوله می گردد، این است که اعضای خانواده خود را به جای فرد دیگری از خانواده گذاشته و از دید او به مسایل نگاه کند. این امر مانع انتقادهای بی جا و ایراد گرفتن از یکدیگر می شود.

19- تشویق رفتارهای همدلانه: تشویق رفتارهای همدلانه از سوی بزرگترها می‌تواند زمینۀ بروز این گونه رفتار را در کودکان، نوجوانان و جوانان ایجاد نماید.

20- الگوی همدلی: رفتار همدلی به صورت بالقوه و ذاتی در همه وجود دارد و خانه و مدرسه محیط مناسبی برای رشد و تقویت آن است. از این رو رفتار توأم با همدلی در والدین می‌تواند بهترین الگو برای فرزندان باشد.

21- پیشگیری از آسیب‌ها: با تقویت حس همدلی مانع رشد کینه جویی، انتقام، شرارت و آسیب رسانی به دیگران می‌شویم.
 

22- تظاهر به همدلی نکنیم به احساسات دیگران لطمه نزنیم چون همدلی بر پایه‌ی خود آگاهی است، هر چه بیشتر نسبت به احساسات خودمان آگاهی داشته باشیم، بهتر می‌توانیم احساسات دیگران را درک کنیم.salamatomehr

23- در ارتباط با دیگران به آنان فرصت دهیم: به دیگران فرصت دهیم تا احساسات خود را به راحتی بیان کنند.

24- در زمان همدلی به حالات چهره و حرکات زبان بدن طرف مقابل توجه کنیم.

25- متوجه باشیم که همدلی از سوی دوستان دارای حد و اندازه‌ای است، افراط در آن امکان ایجاد زمینه سوءاستفاده را فراهم می‌آورد.

26- درهمدلی با دیگران از مقایسه کردن خودداری کنیم، چون ممکن است به احساسات پر امید آنان لطمه وارد شود.

27- دیگران را مقصر ندانیم و سرزنش نکنیم، برای مثال، تقصیر خودت است همیشه از این نوع مشکل ها داری و … )
28- در همدلی برای طرف مقابل دلسوزی یا ترحم نکنیم. برای مثال (نگوییم وای بیچاره! تو چقدر مصیبت کشیدی … و یا فکر نمی‌کردم چنین مشکل بزرگی داشته باشی … )

29- تقویت بیشتر گوش دادن فعال : 

30- در توجه کامل به مکالمه متعهد بمانید . به این معنی که از تلفن همراه ، تبلت یا کامیپوتر استفاده نکنید و با حفظ تماس چشمی با دیگری ، نشان دهید که کاملاً حواستان به مکالمه است .

31-  اجازه دهید که گوینده ، واقعاً صحبت کند . به دیگری زمان لازم برای تمام کردن فکرهایش را بدهید و از اینکه در حرف هایش بپرید خودداری کنید .

32-  آنچه فهمیده اید را به طور خلاصه بیان کنید . هنگامی که گوینده صحبت خود را تمام کرد ، درک خود از حرف هایش را به طور خلاصه مطرح کنید و سپس بپرسید " آیا من درست فهمیده ام ؟ "

 33- سوالات روشن کننده و مرتبط بپرسید . از کنجاوی طبیعی خود استفاده کنید و سوالاتی بپرسید که در آن ها قضاوت نباشد . از این طریق می تواند دیدگاه ها ، افکار و احساسات شخص دیگر را بهتر درک کنید .محمد کفاش روانشناس بالینی مشهد

34-  اجازه دهید دیگری هر چه می خواهد بگوید . ممکن است کسی که دچار دردسری شده است ، از لحاظ هیجانی آشفته باشد و این مسئله اشکالی ندارد . به او فضا دهید که آن را احساس کند . اجازه دهید که از اعماق قلبش صحبت کند و احساسش را با شما در میان بگذارد . این کار باعث می شود که فرد خودش راه حل ها را کشف کند .

35- بهترین کارکرد گوش کردن فعال این است که اگرچه افراد بعد صحبت از با فرد همدل ، خودشان راه حل را پیدا می کنند اما اغلب این فرایند پیدا کردن راه حل را به کسی که با آن ها همدلی کرده است منتسب می کنند . بنابراین ، حتی اگر در مکالمه خیلی کم حرف زدید همسرتان ، آن را اینطور نمی بیند .

36- خیلی از اوقات ، هدف افراد از صحبت کردن رسیدن به راه حل نبوده بلکه در میان گذاشتن احساسات و افکار  است . این کار باعث می شود بار روانی مشکلی که با آن روبرو شده اند کاهش پیدا کند و بتوانند با فکر بازتری به مسئله نگاه کنند و در نهایت حتی می تواند منجر به پیدا کردن راه حل شود . به همین دلیل مهارت گوش کردن فعال یکی از مهم ترین مهارت ها در افزایش همدلی در هر نوع رابطه ای است چه ازدواج و چه روابط کاری .

37-  دیدگاه خود را بیان کنید .

بعد از اینکه به حرف های دیگری گوش کردید موقعیتی عالی برای ابراز همدلی به وجود می آید و همچنین گفتن اینکه اگر خودتان در آن موقعیت بودید چه احساسی داشتید . برای مثال : " خیلی حس وحشتناکی به آدم میده " ، " من هم اگر جای تو بودم نمی دونستم باید چه کار کنم " ، " شنیدن چیزی که الان بهم گفتی خیلی سخته ، این وضعیتی که توش قرار گرفتی خیلی عصبانی کننده است " .سلامت ومهر

این ابراز دیدگاه ها ، روش خوبی برای نشان دادن احساس خود  و از روش های تقویت مهارت همدلی با دیگران است . نکته مهم این است که این گفته ها واقعی باشند نه مصنوعی . بنابراین سعی کنید دقیقاً تصور کنید فرد مقابل در چه وضعیتی قرار گرفته است . پا در کفش دیگری کنید و برای لحظه ای تصور کنید این اتفاق برای شما افتاده و اجازه دهید احساسات ، شما را هدایت کنند . این روش برای ارتباط خوب با فرزند نیز به شدت موثر است .

38- به محض اینکه پس از قرار دادن خود در موقعیت طرف مقابل ، احساساتی را تجربه کردید آن ها را بیان کنید . در بسیاری از موارد ، واکنش هیجانی شما شبیه به واکنش آن ها خواهد بود و این امر باعث می شود دیگری احساس کند که درک و شنیده شده و ارتباط قوی تری بین شما شکل می گیرد .

39- آسیب پذیر باشید .

بسیاری از مکالمه ها در ناحیه امن هیجانی می مانند . ما از آسیب پذیر بودن می ترسیم زیرا نگرانیم دیگران ما را احمق یا ضعیف بدانند . در حالی که این فرض کاملاً اشتباه است . آسیب پذیری به ما کمک می کند با دیگران در ارتباط باشیم زیرا این پیام را به دیگری می رساند که ما انسان هستیم و نقاط ضعف ، دردها و ترس های خودمان را داریم  و این مسئله به ما کمک می کنم تا بفهمیم چگونه همدل شویم .

آسیب پذیری به انسان ها احساس همانند بودن می دهد و تأثیر بسیار زیادی بر روی قوی شدن ارتباط ها دارد . افراد حس می کنند دیگران هم مانند خودشان ضعف ها و ترس هایی دارند و در نتیجه می فهمند که در تجربه این احساسات تنها نیستند . به عبارت دیگر ، از درخواست کمک نترسید . درخواست کمک ، آسیب پذیری را نشان می دهد و آسیب پذیری اغلب منجر به حس قوی تری از ارتباط و پیوند می شود .

به عنوان مثال فرض کنید دوستتان در یک رابطه عاطفی با مشکل مواجه شده یا دچار شکست عشقی شده باشد . در ابتدا و وقتی به دقت به حرف های دوستتان گوش کردید ، سعی کنید به زمانی فکر کنید که خودتان هم در موقعیت مشابهی بوده اید .

مثلاً ممکن است در گذشته در رابطه عاطفی خود با مشکلاتی مواجه شده باشید، به یاد بیاورید که در آن وضعیت چه احساسی داشتید . ممکن است آن موقع احساس نگرانی و اضطراب را تجربه کرده و به خوبی از پس مشکل برنیامده باشید . این احساسات را با شخص دیگر در میان بگذارید سپس آنچه در آن موقعیت یاد گرفته اید را برای فرد مقابل مطرح کنید .

40- فرضیه نسازید .

فرضیه ها دشمن همدلی هستند . فرضیه سازی به معنای پناه بردن به مفاهیم از پیش تعیین شده است که مبتنی بر درک یا تجربه حقیقی نیست . اغلب ، ما از فرضیه ها برای میان بر زدن جهت رسیدن به راه حل استفاده می کنیم اما وقتی این کار را انجام می دهیم نمی توانیم تصویر کامل را ببینیم . در نتیجه مشکل را در حقیقت حل نمی کنیم ، در صورتی که این مهارت ، جزئی از مهارت های زندگی است.

وقتی فرضیه سازی می کنید ، ادراک شما به ندرت می تواند با مشکلی که فرد با آن روبرو است تطابق خوبی داشته باشد . در نتیجه ، ارتباطی که می خواهید با دیگری ایجاد کنید از روی اجبار و غیر طبیعی به نظر می رسد . جای تعجب نیست که وقتی فرضیه می سازید شخص مقابل با خودش فکر می کند " او موقعیت من را درک نمی کند " یا " او کسی نیست که من در آینده بخواهم از او کمک بگیرم چون اصلاً گوش نمی دهد " .

41- برای همدلی عجله نکرده و سعی نکنید قبل از درک واقعی وضعیت ، همدلی نشان دهید . قبل از تلاش برای ارتباط با فرد مقابل ، پنج دقیقه برای گوش کردن دقیق و سوال کردن ، وقت بگذارید .

42-  از قوه تخیل خود استفاده کنید .

مشکل اینجاست که قرار نیست همه موقعیت ها را تجربه کرده باشید تا بتوانید همدلی کنید اما به این توانایی نیاز دارید که خودتان را جای دیگران بگذارید . توانایی تصور کردن آنچه شخص دیگر احساس می کند بسیار ضروری است حتی اگر خودمان آن را تجربه نکرده باشیم . برای یاد گرفتن چگونه همدل شویم لازم است مهارت تخیل را در خودمان تقویت کنیم .

43- اگر از خواندن لذت می برید ، یک کتاب بردارید و در حین خواندن بر روی احساسات و رفتارهای شخصیت های آن تمرکز کنید . برخی از نوشته های ادبی کلاسیک مانند هملت شکسپیر می توانند مطالعات مفیدی برای درک طیف کاملی از احساسات انسانی باشند . در این صورت ، می توانید با استفاده از قدرت تخیل خودتان را جای شخصیت ها بگذارید و احساسات و افکار آن ها را درک کنید .

44- شناخت گامهای همدلی

پرهیز از قضاوت و ارزیابی طرف مقابل و استفاده از قضاوت معلق  ، گوش کردن ، درک نیاز ها و توانمندیهای طرف مقابل و تحمل افراد مختلف و مخالف و پذیرش آنها همانگونه که هستند. ، دوست داشتنی شدن  ، خود را جای دیگران بگذاریم ،تحمل آراء مخالف  ، احترام قائل شدن برای دیگران  ، دوست داشتن دیگران بدون قید و شرط

45- شناخت موانع همدلی

برچسب زدن  ، قضاوت و پیشداوری کردن ، درشت نمایی ، ریز نمایی ، نصیحت کردن ، سرزنش کردن ، غفلت کردن ، به رخ کشیدن

منابع :

کتاب فن  برگردان عادت ، محمد کفاش  در حال چاپ

کتاب 450 تکنیک تقویت هوش هیجانی نویسنده محمد کفاش ، در حال چاپ

کتاب درمان گام به گام حملات پانیک وحشتزدگی ، محمد کفاش ، چاپ شده